ΜΟΝΑΙ -ΚΛΗΡΟΣ- ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ

Ιεραί μοναί: Εν τη επαρχία Λακεδαίμονος, υπάρχουσι πέντε μοναί, αι εξής:

1) Μονή Ζερμπίτσης, (Κοίμησις της Θεοτόκου), κατά τον δήμον Φάριδος. Ηγούμενος: Παρθένιος Πουλημενάκος.

2) Η Μονή Γόλας, εν τω δήμω Φελλίας (Ζωδόχος Πηγή). Ηγούμενος: Γρηγ. Παπαδάκος.

3) Η Μονή Αγίων Αναργύρων εις τον δήμον Οινούντος. Ηγούμενος: Γρηγ. Πούλος.

4) Η Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα, εις τον δήμον Θεραπνών. Ηγούμενος: Γεράσιμος Πετράκης.

5) Η Μονή Καστρίου (Κοίμησις Θεοτόκου) κατά τον δήμον Καστορίου. Ηγούμενος: Παρθ. Οικονομόπουλος.

Ο κλήρος: εκπροσωπείται υπό 135 ιερέων ως εξής:

	Δήμος	Ενορ. Ναοί	Εφημέριοι
1	Σπαρτιατών	21	26
2	Βρυσεών	3	2
3	Γερονθρών	4	7
4	Θεραπνών	8	10
5	Καστορίου	6	5
6	Κροκεών	9	11
7	Μελιτίνης	11	10
8	Οινούντος	8	10
9	Πελλάνης	11	16
10	Σελλασίας	6	7
11	Τρινάσου	1	5
12	Φάριδος	12	10
13	Φελλίας	7	9
14	Παραποταμίων	4	7
	Σύνολον	111	135

Πανηγύρεις:

Εμπορικαί μεν δύο κυρίως τελούνται εν Λακεδαίμονι:

1. Η του Μυστρά, κατά την 26-31 Αυγούστου, καθιερωθείσα από αμνημονεύτων χρόνων και διενεργουμένη ζωηρότατα διά της αγοραπωλησίας ζώων κ’ εμπορευμάτων από πάσας γωνίας της Λακεδαίμονος και άλλων μερών της Ελλάδος κομιζομένων.

2. Η εν Καστανιά του δήμου Καστορίου, την 27 Ιουλίου τελουμένη, όπου επίσης γίνεται κ’ εμπορική κίνησις ζωηρά.

Θρησκευτικαί δε πανηγύρεις γίνονται απανταχού της Λακεδαίμονος κατά την επέτειον εκάστου Αγίου εις την μνήμην του οποίου είνε καθιερωμένος ο ναός εκάστου χωρίου. Η λαμπροτάτη όμως των τοπικών εορτών είνε του Αγίου Νίκωνος του “Μετανοείτε”, του πολιούχου της Σπάρτης, τελουμένη την 26ην Νοεμβρίου εκάστου έτους μετά πομπής και λειτανίας μεγαλοπρεπούς, εις ην λαμβάνει μέρος όλος σχεδόν ο κλήρος της επαρχίας, στρατιωτικόν σώμα και όλαι αι αρχαί.

ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 1905 σελ. 27

ΕΡΕΥΝΑ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ